De resultaten van het onderzoek zijn vandaag gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. ‘De uitkomsten zijn van belang in gesprekken over concentratie en spreiding van oncologische zorg’, zegt NVMO-voorzitter Machteld Wymenga. Deze gesprekken worden nu gevoerd in het kader van het Integraal Zorgakkoord (IZA) dat in 2022 is afgesproken. Het doel van het IZA is om de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Het streven van het IZA is meer concentratie en spreiding in de oncologie. Voor een deel van de kankerpatiënten zal dit betekenen dat zij voor hun zorg langer zullen moeten gaan reizen.
Reisbereidheid voor behandeling en controle
Patiënten met een (bel)afspraak op de polikliniek Medische oncologie werden op 13 en 14 maart 2023 gevraagd een vragenlijst in te vullen over reisbereidheid en eventuele reisproblemen. De medisch-oncologische zorg betreft vaak intensieve en langdurige behandeltrajecten met bijvoorbeeld chemotherapie. Voor hun huidige behandeling was 31 procent van de patiënten bereid maximaal 30 minuten voor een enkele reis te reizen, 42 procent tussen de 30 en 60 minuten en 20 procent was bereid om meer dan 60 minuten te reizen. Voor controlebezoeken was de reisbereidheid geringer. Verder was 15 procent van de deelnemende patiënten bereid maximaal 30 minuten te reizen naar een ziekenhuis met meer ervaring in hun type kanker, 38 procent tussen de 30-60 minuten en 44 procent meer dan 60 minuten. Ten tijde van het onderzoek reisde 72 procent van de patiënten minder dan 30 minuten voor hun controle of behandeling.
Invloed van leeftijd
Belangrijke kenmerken van mensen zoals leeftijd, opleidingsniveau en gezondheidstoestand beïnvloedden de reisbereidheid. Patiënten jonger dan 40 jaar, hoger opgeleiden, patiënten met een beter fysiek functioneren en patiënten met een zeldzame vorm van kanker rapporteerden een grotere reisbereidheid. De reisbereidheid was het laagst onder patiënten van 75 jaar of ouder; van hen was 39 procent bereid meer dan 1 uur te reizen, versus 47 procent in de patiëntengroep tussen de 40 en 74 jaar.
Reisproblemen
Ongeveer 70 procent van alle patiënten ervoer geen reisproblemen, terwijl 22,5 procent soms en 7,5 procent vaak tot altijd problemen ervoer. De genoemde reisproblemen waren onder andere: zich een last voor anderen voelen (44 procent), te ziek of te moe zijn om te reizen (25 procent) en reiskosten (20 procent). Reisproblemen werden vooral ervaren door patiënten met bijkomende gezondheidsproblemen (comorbiditeit) of een verminderd fysiek functioneren.
De uitvoering van het IZA moet samengaan met het bieden van oplossingen voor deze reisproblemen om daarmee alle mensen met kanker gelijkwaardige toegang tot oncologische zorg te bieden, benadrukken de NVMO en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). De NVMO deed het onderzoek in samenwerking met de NFK en het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).