Follow-up van patiënten met gemetastaseerd melanoom met een langdurige respons na immuuntherapie

In een gepoolde analyse van 1257 anti CTLA4 (ipilimumab)-behandelde patiënten lieten Schadendorf et al. eerder al een duidelijke plateau na 3 jaar zien, waarna de overall survival (OS) weinig meer veranderde.⁴ Ook voor anti PD1behandeling (nivolumab of pembrolizumab) wordt bij 5-jaar follow-up een plateau in totale en progressievrije overleving gezien (zie tabel 1).^1,3 Een recente update van de CheckMate 067-studie waarin patiënten met een gemetastaseerd melanoom in eerste lijn werden behandeld werden met immuuntherapie met 6,5 jaar follow-up⁶ laat zien dat er nauwelijks meer progressie is voorbij 5 jaar. Dit leidt tot de vraag of de patiënten die zodanig lange responsen hebben als genezen kunnen worden beschouwd.⁵
Vooral patiënten die responderen (CR of PR) hebben een grote kans om aanhoudend progressievrij te blijven, ook na het staken van de behandeling. In de KEYNOTE-001-studie konden patiënten na het bereiken van een CR en ten minste 6 maanden behandeling pembrolizumab de behandeling staken. Van deze patiënten was 90 procent 2 jaar na staken progressievrij, net als 90 procent van de patiënten die na CR de behandeling hadden gecontinueerd.² Na een mediane follow-up van 55 maanden had nog steeds 89 procent van de patiënten met een CR een aanhoudende respons.¹

Gezien bovenstaande rijst de vraag hoe lang patiënten met een respons (CR of PR) op immuuntherapie gevolgd dienen te worden. Er moet worden afgewogen hoeveel scans er gemaakt moeten worden om 1 patiënt met late progressie te vinden. Tevens is niet aangetoond dat een recidief beter behandelbaar is als het op een follow-up scan gevonden wordt. Op basis van bovenstaande getallen lijkt het dat na 5 jaar het percentage patiënten met progressie van ziekte nauwelijks meer toeneemt. Dit brengt ons op het voorstel om bij patiënten met een aanhoudende CR of PR op immuuntherapie de radiologische follow-up 5 jaar na een bevestigde respons te beëindigen. Bij patiënten met stabiele ziekte na 5 jaar, is het voorstel om tot 10 jaar door te gaan met jaarlijkse scans na de eerste 5 jaar.

Met dit voorstel willen we in de 14 melanoomcentra een zelfde beleid voeren ten aanzien van de follow-up van gemetastaseerde melanoompatiënten met een bevestigde CR of PR op immuuntherapie. Dankzij de checkpointremmers heeft deze patiëntengroep een veel betere prognose. Hierbij past ook een aangepast follow-upschema. Echter, vanzelfsprekend kan van het schema worden afgeweken bij twijfel over de respons of om andere redenen.